De publicatie Schoolangst en schoolweigering bij kinderen is het 10e deel dat verschenen is in de reeks ‘kinderpsychologie in praktijk’. In deze reeks beschrijven psychologen, (ortho)pedagogen en kinderpsychiaters op een toegankelijke manier de nieuwste wetenschappelijke inzichten in verschillende problemen bij kinderen en jongeren. Kern van dit boek is de vraag hoe school, ouders en hulpverlening kunnen samenwerken om tot een succesvolle behandeling van schoolweigering te komen. De definitie van schoolweigering wordt verhelderd door de kenmerken hiervan te vergelijken met die van spijbelen. Schoolweigering wordt vooral in verband gebracht met angst- en stemmingstoornissen (separatieangst, sociale angst en depressie). In het eerste hoofdstuk worden de autismespectrumstoornissen nog genoemd als een mogelijke relatie met schoolweigering, maar deze link komt later in het boek helaas niet meer terug. Ook het ondervraagd (hoogbegaafdheid) of overvraagd (beneden gemiddelde intelligentie) wordt niet als risicofactor genoemd. Kort worden de gevolgen van schoolweigering voor het kind, de ouders, het gezin en de school aangestipt. Meer aandacht gaat uit naar hoe de school om kan gaan met schoolweigering. Hierbij worden praktische tips gegeven en een haalbaar stappenplan geboden over welke acties de school kan inzetten om een leerling weer naar school te krijgen. Het doel om het kind weer zo snel mogelijk naar school te krijgen ziet de schrijfster terecht als van evident belang, omdat langdurig thuiszitten verstrekkende gevolgen heeft voor de ontwikkeling van het kind. De schrijfster waarschuwt om als school het huiswerk niet thuis te brengen bij de leerling, want daarmee maak je het voor de leerling onnodig om naar school te gaan. Haal als leerkracht de leerling niet thuis op, want daarmee ondermijn je het gezag van de ouders en bevestig je dat het de ouders niet lukt om het kind naar school te krijgen. Vervolgens beschrijft ze de rol van hulpverleners en worden effectieve behandelingsvormen beschreven. De nadruk ligt hierbij op samenwerking tussen alle betrokkenen als een voorwaarde voor een geslaagde behandeling van schoolangst en schoolweigering. Een handige checklist rond schoolweigering, een literatuurlijst en informatie vanuit diverse verenigingen komen tenslotte nog aan bod. Mijns inziens een boek dat in een behoefte voorziet, omdat er over dit thema nog weinig waardevolle en praktische handleidingen zijn geschreven die zowel voor hulpverleners en leerkrachten als voor ouders toegankelijk zijn om te lezen.

Drs. Gerrie Ham-Willemsen, orthopedagoog i.o.t. cognitief gedragstherapeut.
November 2012.